Çevre Birimleri

Hayatımızın neredeyse her alanında ihtiyaç duyduğumuz bilgisayarlar aslında çok fazla donanıma sahip cihazlar. Bilgisayarın kendine ait donanımları haricinde farklı bileşenlere de ihtiyacı vardır. Peki bilgisayarın harici ihtiyacı olan bu bileşenler nelerdir, bunlara ne ad verilir? Bilgisayarın kendi donanımı haricinde dışarıdan bağlantı ile bağlanan cihazlara bilgisayar çevre birimleri denir.

Çevre birimleri ile ilgili sıkça sorulan sorular:

• Çevre Birimleri Nedir?
• Çevre Birimleri Cihazları Nelerdir?
• Bilgisayar Çevre Birimleri Kaça Ayrılır?
• Çevre Birimleri Nasıl Temizlenir?
• Çevre Birimlerini Satın Almadan Önce Nelere Dikkat Edilmeli?

1.Çevre Birimleri Nedir?

Çevre birimleri, bilgisayar sistemleriyle etkileşim kurmak için kullanılan donanım bileşenleridir. Bu birimler, kullanıcının bilgisayara giriş yapmasını sağlamak için klavye, fare, mikrofon gibi giriş cihazlarıyla iletişim kurar. Aynı şekilde, bilgisayarın çıktılarını kullanıcıya iletmek için de monitör, yazıcı, hoparlör gibi çıktı cihazlarıyla etkileşim halindedir.

Bilgisayar sistemleri, temel bileşenlerden oluşur. İşlemci, bellek (RAM), ana kart ve depolama birimleri (hard disk, SSD gibi) bu temel bileşenlere örnek olarak verilebilir. Bu bileşenler, bilgisayarın çalışması ve verilerin işlenmesi için gereklidir. Ancak, bu temel bileşenler yalnız başlarına kullanıcının etkileşim kurabilmesini sağlayamazlar. İşte bu noktada çevre birimleri devreye girer. Çevre birimleri, kullanıcıların bilgisayara komutlarını iletebilmesini ve bilgisayarın cevaplarını alabilmesini sağlar. Örneğin, klavye sayesinde metin yazılabilir, fareyle ikonlar ve menüler seçilebilir, mikrofonla sesler kaydedilebilir ve hoparlörlerden ses çıktısı alınabilir. Monitörler, bilgisayar tarafından işlenen görüntüleri kullanıcıya görsel olarak aktarırken, yazıcılar belgeleri kâğıda basar ve tarayıcılar kâğıt tabanlı dokümanları dijital formata dönüştürür. Ayrıca, çevre birimleri aracılığıyla bilgisayarlarla iletişim kurmak ve veri aktarmak da mümkündür. USB flash sürücüler, harici sabit diskler, SD kartlar gibi taşınabilir depolama cihazları, verilerin saklanması ve paylaşılması için kullanılır. Optik sürücüler, CD, DVD veya Blu-ray diskleri okuyan veya yazan birimlerdir. Bunlar gibi farklı çevre birimleri, verilerin aktarılması ve depolanmasında önemli bir rol oynar.

Çevre birimleri, bilgisayar kullanıcılarına daha rahat ve verimli bir kullanım deneyimi sunar. Bu birimler, kullanıcıların bilgisayar sistemlerini kontrol etmelerini ve bilgilerini çevrelerine aktarmalarını sağlar. Her bir çevre birimi, belirli bir işlevi yerine getirmek üzere tasarlanmıştır ve bir bilgisayar sistemiyle etkileşim kurarak kullanıcıya farklı yetenekler sunar. Bu nedenle, çevre birimleri bilgisayar sistemlerinin tamamlayıcı bileşenleri olarak kabul edilir.

2.Çevre Birimleri Cihazları Nelerdir?

Çevre birimleri, her birinin kendine özgü bir işlevi olduğu için farklı kullanımlara sahiptir. İşlevlerine göre çeşitli çevre birimleri vardır ve her biri bilgisayar kullanımında farklı amaçlara hizmet eder.

En temel ve en yaygın çevre birimlerini sıralamak gerekirse:

• Monitör
• Klavye
• Mouse
• Mikrofon & Kulaklık
• Hoparlör
• Çevirici ve Dağıtıcı
• Web Kameralar
• Hafıza Kartı
• USB Flash Bellek
• Tarayıcılar
• Barkod Ürünleri
• PCI Kartı
• Kesintisiz Güç Kaynakları
• Oyun ve Ekipmanlar

Monitör: Monitör, bilgisayar tarafından işlenen görüntüleri görsel olarak kullanıcıya aktarır. Metin, grafikler, videolar ve diğer görsel içerikler monitör üzerinde görüntülenir. Bilgisayar kullanıcıları, monitörler aracılığıyla bilgisayarın durumunu izler, belgeleri okur, medya içeriklerini görüntüler ve çeşitli uygulamaları kullanır.

Klavye: Klavye, metin, komutlar ve semboller gibi verilerin bilgisayara girişini sağlar. Klavye, kullanıcıların yazılı iletişim kurmasını, belgeler oluşturmasını ve bilgisayarda yapılan işlemleri kontrol etmesini sağlar. Ayrıca, oyun oynama gibi özel kullanımlar için de klavyeler tasarlanmıştır.

Mouse: Mouse, kullanıcıların bilgisayar ekranında imleci kontrol etmelerini sağlar. Mouse ile ikonlar, menüler ve diğer öğeler seçilebilir, dosyalar sürüklenebilir ve Mouse hareketleriyle belirli işlevler gerçekleştirilebilir. Bununla birlikte grafik tasarım, oyunlar ve diğer uygulamalar için hassas kontrol gerektiren durumlarda da mouse kullanımı yaygındır.

Mikrofon & Kulaklık: Mikrofon, kullanıcının seslerini algılar ve bilgisayara aktarır. Sesli iletişim, ses kayıtları yapma, dikte yazılımı gibi uygulamalar için mikrofonlar kullanılır. Mikrofonlar ayrıca oyunlarda, video konferanslarda ve müzik kaydetme işlemlerinde de kullanılabilir. Kulaklıklar genellikle çevre birimleri olarak sınıflandırılmaz, çünkü doğrudan bilgisayar sistemine bağlanan bir donanım bileşeni değildirler. Ancak, kulaklıklar bilgisayar kullanıcıları tarafından yaygın olarak tercih edilen bir ses cihazıdır ve çeşitli amaçlarla kullanılabilir. Kulaklıklar, ses çıkışını kullanıcının kulaklarına iletmek için tasarlanmış bir cihazdır. Kulak içi kulaklıklar veya kulak üstü kulaklıklar gibi farklı türleri vardır. Bazı kulaklıklar kabloludur ve doğrudan bilgisayara bağlanırken, diğerleri kablosuz bağlantı teknolojileri (Bluetooth gibi) aracılığıyla kullanılır.

Hoparlör: Hoparlörler, bilgisayar tarafından üretilen sesli çıktıları çalar. Müzik dinleme, film izleme, oyun oynama gibi etkinliklerde hoparlörler kullanılır. Hoparlörler ayrıca, sesli iletişim için kullanılan mikrofonlar aracılığıyla kaydedilen sesleri de çalmak için kullanılabilir.

Çevirici ve Dağıtıcı: Çevirici (Router), ağlar arasında veri iletişimini yönlendiren ve kontrol eden bir ağ cihazıdır. İki veya daha fazla ağı birbirine bağlar ve veri paketlerini yönlendirerek doğru hedefe iletmeyi sağlar. Çeviriciler, IP adreslerini kullanarak veri paketlerini yönlendirir ve ağ trafiğini en uygun rotalar üzerinden iletmeye çalışır. Bu nedenle, farklı IP ağları arasında veri trafiğini yönlendirmede önemli bir role sahiptirler. Çeviriciler, genellikle geniş alan ağlarında (WAN) veya yerel alan ağlarında (LAN) kullanılır. İnternet servis sağlayıcıları (ISS) tarafından kullanılan çeviriciler, internete erişimi sağlar ve gelen ve giden veri trafiğini yönlendirir. Ev veya ofis ağlarında ise, genellikle yerel ağa bağlı cihazların (bilgisayarlar, yazıcılar, IP kameralar vb.) birbirleriyle ve internetle iletişimini sağlarlar.

Dağıtıcı (Switch), ağdaki cihazlar arasında veri iletişimini sağlayan bir ağ cihazıdır. Ağda bulunan cihazlar arasında veri paketlerini yönlendirerek iletişimi kolaylaştırır. Dağıtıcılar, ağa bağlı cihazların birbirleriyle iletişimini sağlar ve veri trafiğini hedef cihaza iletmek için MAC (Media Access Control) adreslerini kullanır. Dağıtıcılar, genellikle yerel alan ağlarında (LAN) kullanılır. Bir dağıtıcıya bağlanan cihazlar, birbirleriyle doğrudan iletişim kurabilirler. Örneğin, bir LAN'da birden fazla bilgisayar, yazıcı ve sunucu bağlıysa, dağıtıcı bu cihazlar arasındaki veri alışverişini sağlar. Dağıtıcılar, yüksek hızlı veri iletimi ve veri trafiğinin doğru noktalara iletilmesi için optimize edilmiştir.

Web Kameralar: Web kameralar (webcam), kullanıcının bilgisayara görüntü ve video aktarmasını sağlayan bir çevre birimidir. Görüntülerin yakalanması ve bilgisayara aktarılmasıyla, video konferans, video görüşme, canlı yayın yapma, görüntülü sohbet ve fotoğraf çekme gibi çeşitli uygulamalarda kullanılabilir. Web kameralar, genellikle USB veya Thunderbolt gibi arayüzler aracılığıyla bilgisayara bağlanır. Bilgisayara bağlandıktan sonra, webcam sürücüleri ve yazılımları genellikle otomatik olarak yüklenir ve kullanıma hazır hale gelir.

Hafıza Kartı: Bilgisayar çevre birimi olarak hafıza kartı, verilerin saklanması ve taşınması için kullanılan bir taşınabilir bellek birimidir. Hafıza kartları, genellikle bilgisayarlar, dijital kameralar, akıllı telefonlar, tabletler, taşınabilir müzik çalarlar ve diğer elektronik cihazlarda kullanılır. Hafıza kartları, küçük boyutlarına rağmen büyük miktarda veri depolayabilme özelliğine sahiptir. Genellikle flash bellek teknolojisine dayalı olarak üretilirler. Bu sayede veriler, elektrik enerjisi kesildiğinde bile korunabilir. Hafıza kartlarının kapasitesi, kullanılan teknolojiye, markaya ve modeline bağlı olarak değişir. Günümüzde hafıza kartlarının kapasiteleri genellikle gigabayt (GB) veya terabayt (TB) olarak ifade edilir.

USB Flash Bellek: USB flash bellek, bilgisayarlar ve diğer elektronik cihazlar arasında veri depolamak, taşımak ve paylaşmak için kullanılan bir taşınabilir bellek birimidir. Genellikle küçük boyutlara sahip olan USB flash bellekler, bilgisayarlara USB bağlantı noktası aracılığıyla takılır.

USB flash bellekler, flash bellek teknolojisiyle çalışır ve verileri elektronik olarak depolar. Bu bellek birimleri, elektrik enerjisi uygulandığında veya çıkarıldığında verileri koruyabilme özelliğine sahiptir. Bu nedenle, güç kaynağı gerektirmeden verileri saklayabilirler.

USB flash belleklerin depolama kapasiteleri farklı olabilir ve genellikle gigabayt (GB) veya terabayt (TB) cinsinden ifade edilir. Kapasite, kullanılan bellek çipi ve üreticinin tasarımına bağlı olarak değişebilir. Günümüzde, çok küçük boyutlarda ve yüksek kapasitelere sahip USB flash bellekler bulunmaktadır.

Tarayıcılar (Scanner)

Bir tarayıcı, metin veya görüntüleri elektronik ortamda tarayabilen bir cihaz veya yazılımdır. Tarayıcılar, belgeleri, fotoğrafları, dergi sayfalarını, çizimleri ve diğer basılı veya elle yazılmış materyalleri dijital formata dönüştürebilir.

Tarayıcılar, masaüstü veya düz tarayıcılar, el tipi tarayıcılar, rulo tarayıcılar, orbital tarayıcılar, tambur tarayıcılar, mikrofilm tarayıcılar gibi çeşitlere sahiptir.  Tarayıcılar, belgeleri farklı çözünürlüklerde tarayabilirler. Daha yüksek çözünürlük, daha ayrıntılı ve net taranmış görüntüler elde etmenizi sağlar, ancak dosya boyutunu artırır. Tarayıcılar genellikle renkli veya siyah beyaz tarama yapabilir ve çıktı formatı olarak JPEG, PDF veya TIFF gibi dosya türlerini destekleyebilirler. Tarayıcılar, çeşitli alanlarda kullanılır. Örneğin, belgelerin elektronik olarak arşivlenmesi ve paylaşılması için ofis ortamında kullanılabilirler. Ayrıca fotoğraf tarama ve dijitalleştirme, grafik tasarım, mimarlık, tıbbi görüntüleme ve sanat eseri reprodüksiyonunda da yaygın olarak kullanılırlar.

Barkod Ürünleri

Barkod, ürünlerin tanımlanması ve takibi için kullanılan bir otomatik tanımlama teknolojisidir. Barkodlar, çizgiler ve sayılar kombinasyonundan oluşan optik bir sembolizasyon sistemidir. Her bir barkod, ürünün benzersiz bir kimlik numarasını temsil eder. Barkodlar, bir dizi farklı ürünün tanımlanmasını kolaylaştırır ve işletmelerin envanter yönetimi, satış izleme, fiyatlandırma ve veri toplama gibi süreçleri otomatikleştirmesine yardımcı olur. Barkod teknolojisi, perakende sektöründe yaygın olarak kullanılmakla birlikte, lojistik, depolama, üretim ve sağlık gibi diğer endüstrilerde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Barkod ürünlerini, barkod okuyucu, kablosuz barkod okuyucu ve lazer barkod okuyucu olarak sınıflandırabiliriz.

PCI Kartı

PCI (Peripheral Component Interconnect), bilgisayar ana kartına ek donanım cihazları bağlamak için kullanılan bir veriyolu standardıdır. PCI, çeşitli genişleme kartlarının (PCI kartları) ana karta takılmasına ve bilgisayar sistemine bağlanmasına izin verir. PCI kartları, bilgisayarın performansını artırmak veya özelliklerini genişletmek için kullanılabilir. PCI kartları, farklı türdeki donanımları desteklemek üzere tasarlanmıştır. Bunlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Grafik Kartları: PCI Express (PCIe) yuvalarını kullanarak bilgisayarlara ekran kartı eklemek için kullanılır. Grafik kartları, oyunlar ve grafik yoğun uygulamalarda daha iyi bir görüntü kalitesi ve performans sunabilir
• Ses Kartları: İyi ses kalitesi sağlamak veya ses giriş/çıkışlarını genişletmek için kullanılan kartlardır. Özellikle müzik prodüksiyonu veya oyun deneyimleri için ses performansını artırabilir.
• Ağ Kartları: Bilgisayarın ağ bağlantısını sağlamak için kullanılan kartlardır. Ethernet kartları, kablosuz ağ kartları (Wi-Fi), fiber optik ağ kartları gibi farklı türleri bulunmaktadır
• SCSI veya SATA Kartları: Sabit disk sürücüleri, optik sürücüler veya diğer depolama cihazları için kullanılan kartlardır. Bilgisayara ekstra depolama alanı sağlamak veya daha hızlı veri transferi yapmak amacıyla kullanılabilir.
• USB veya FireWire Kartları: Bilgisayara ek USB veya FireWire bağlantı noktaları eklemek için kullanılır. Bu kartlar, daha fazla harici cihazı bağlamak için genişleme imkânı sağlar.